Napisane przez: Ekspert ds. opon ciągnikowych | 11 czerwca 2021
Ogólnie rzecz biorąc, maszyny rolnicze pomagają zwiększyć wydajność pracy i zapewnić lepsze zyski z gospodarstwa. Dzięki optymalnemu doborowi maszyn i umiejętności wykorzystania ich pełnego potencjału można znacznie zwiększyć rentowność gospodarstwa i zwrot z inwestycji.
Opony rolnicze, które są istotnym elementem pojazdów, również przyczyniają się do uzyskania lepszej wydajności. Aby jak najlepiej wykorzystywać opony, warto rozumieć ich oznaczenia, orientować się w możliwych rozmiarach i nośności, a także przestrzegać zaleceń, dotyczących przechowywania i konserwacji opon rolniczych.
Każda opona rolnicza ma na ścianach bocznych oznaczenia, które wskazują na jej właściwości. Możesz zwiększyć możliwości Twojej maszyny rolniczej poprzez zmianę rozmiaru lub właściwości opon (większa nośność, lepsza trakcja, większa prędkość, większe bezpieczeństwo i komfort).
Jeśli chcesz wymienić opony, musisz umieć odczytać oznaczenia widoczne na ich ścianach bocznych.
Oznakowanie opon rolniczych różni się w zależności od obszaru geograficznego lub producenta. Na przestrzeni lat opony ciągnikowe przeszły ewolucję technologiczną, której pozostałością są różnice w oznaczeniach na ścianach bocznych.
W celu ułatwienia odczytu i normalizacji rozmiarów opon rolniczych, od wielu lat obowiązuje standard ETRTO (European Tyre and Rim Technical Organisation). Oto wyjaśnienie oznaczenia w standardzie ETRTO, które składa się z serii cyfr, ukośnika i liter:
Starsze oznaczenia rozmiarów lub oznaczenia z innych obszarów geograficznych są zazwyczaj podawane w calach i składają się z ciągu liczb z myślnikiem, lub literą pośrodku:
Istnieją różne struktury karkasów, co pozwala dostosować oponę rolniczą do danego rodzaju prac. Główne typy opon to „Radialne” i „Diagonalne”. Nie należy mylić typów opon ze standardami IF i VF, które dotyczą czegoś zupełnie innego.
Opona posiada zazwyczaj elastyczny karkas, na który składa się kilka warstw pasów tekstylnych lub stalowych (zwłaszcza w przypadku opon do specjalnych zastosowań, takich jak Performer 95) oraz poprzeczne opasanie stabilizujące. Warstwy te są powlekane gumą w procesie produkcyjnym. Kąt, pod którym pasy karkasu się na siebie nakładają, determinuje właściwości opony na wielu poziomach: stabilność, przyczepność, opór, komfort jazdy.
Opony radialne są dostępne w wersjach standardowych, ale również w wersjach bardziej elastycznych w technologii IF (Improve Flexion) lub VF (Very High Flexion), które charakteryzują się wysoką zdolnością do ugięcia ścian bocznych dzięki zastosowaniu w konstrukcji karkasu specjalnych materiałów. Opony IF (Wysokie Ugięcie) i VF (Bardzo Wysokie Ugięcie) umożliwiają zwiększenie nośności opony, a tym samym zastosowanie cięższych, szerszych lub bardziej wydajnych maszyn, przy jednoczesnej optymalizacji ciśnienia powietrza.
Pozostałe oznaczenia na oponach ciągnikowych, które powinieneś znać, ponieważ pozwalają one na pracę w optymalnych warunkach i osiąganie najlepszych wyników w zakresie wydajności, to przede wszystkim indeksy nośności i prędkości:
Jest to z pewnością najważniejsze oznaczenie, ponieważ pozwala poznać maksymalne obciążenie, jakie opona może wytrzymać przy określonej prędkości (ogólnie A8 lub obecnie D, co odpowiada 40 km/h) i przy standardowym ciśnieniu 1,6 bara. Indeks ten waha się od 100 do 200, a każda cyfra lub litera odpowiada dokładnemu obciążeniu, które można sprawdzić w tabelach przeliczeniowych, dostarczonych przez producenta.
Indeks prędkości jest powiązany z indeksem nośności, ponieważ wskazuje maksymalną prędkość roboczą opony przy danym obciążeniu. Jest on wyrażony literami od A2 (10 km/h) do G (90 km/h) i oznacza maksymalną prędkość roboczą opony rolniczej.
Aby odczytać datę produkcji opony, zaczynamy od tygodnia w roku, oznaczonego cyframi od 1 do 52. Dwie następne cyfry oznaczają rok produkcji. Na przykład:
Napis „Tubeless” na oponie oznacza, że zastosowanie dętki nie jest konieczne.
Oto kilka informacji technicznych, które można wykorzystać przy regulacji opon: indeks prędkości obrotowej jest wyrażonym w % stosunkiem prędkości obrotowej opon przednich do tylnich, w przypadku opon o różnych rozmiarach. Indeks ten pozwala na idealną synchronizację wymiarów opon.
Jest to pomiar szerokości opony od jej wewnętrznej do zewnętrznej ściany bocznej (w mm).
Jest to średnica napompowanej opony bez żadnego obciążenia.
Jest to promień (podany w mm) od środka koła do podłoża przy danym ciśnieniu i danym obciążeniu. Różni się on od normalnego promienia koła, ponieważ obciążona opona ugniata się przy styku z podłożem. Różnica pomiędzy promieniem koła bez obciążenia a promieniem koła pod obciążeniem nazywa się strefą ugięcia.
Jest to odległość pokonywana przez oponę podczas jednego obrotu, podana w mm. Wartość ta jest niezbędna do obliczenia indeksu prędkości obrotowej. Dynamiczny obwód toczenia oblicza się w przybliżeniu poprzez dodanie promienia koła bez obciążenia do promienia koła pod obciążeniem i pomnożenie wyniku przez 3,1416.
Dane techniczne nie zawierają informacji np. o szerokości felg bliźniaczych. Informacja ta jest podana przez producenta bezpośrednio na feldze.
Nieprzestrzeganie indeksu nośności może mieć poważne i natychmiastowe konsekwencje, ponieważ opony mają limit nośności, którego nie wolno przekraczać.
Struktura opon została zaprojektowana tak, aby funkcjonować optymalnie do określonego obciążenia, które jest wskazane jako indeks na ścianie bocznej, przy jednoczesnym uwzględnieniu prędkości jazdy. Przekroczenie tego obciążenia prowadzi do uszkodzenia wewnętrznej struktury opony, ponieważ ciężar ciągnika i jego narzędzia przygniata wtedy oponę, powodując zbyt duże odkształcenia ścian bocznych, zbyt szybkie nagrzewanie się gumy przy szybszej jeździe po drodze, co może doprowadzić do bardzo szybkiego zużycia i nieodwracalnej degradacji karkasu.
Aby wydłużyć żywotność opon, należy zawsze przestrzegać indeksu nośności i prędkości podanego w arkuszach danych technicznych przez producenta opon. Niektóre opony są bardziej wrażliwe na nacisk niż inne.
Idealnym i najszybszym sposobem jest użycie urządzeń ważących, ale możliwe jest obliczenie obciążenia dla każdej osi na podstawie danych producenta ciągnika i używanych z nim narzędzi oraz kilku pomiarów.
Oto lista parametrów, które należy znać, aby obliczyć nacisk na daną oś:
Po zanotowaniu tych parametrów można obliczyć obciążenie każdej osi według następującego wzoru:
Indeks prędkości lub Speed Index to maksymalna prędkość danej opony przy nośności wskazanej na jej ścianie bocznej.
Te dwa indeksy są ściśle powiązane, ponieważ określają z jaką prędkością ciągnik może pracować przy danym obciążeniu.
Dzięki temu możesz optymalnie wykorzystywać opony: jeśli jedziesz bez ładunku lub masz małe obciążenie, możesz zwiększyć prędkość, ale jeśli chcesz zwiększyć obciążenie, będziesz musiał znacznie zmniejszyć prędkość w stosunku do tej wskazanej na ścianie bocznej. Uwaga, obliczenie prędkości dozwolonej przy przeciążeniu nie jest łatwe, a myląc się ryzykujesz szybkie uszkodzenie opony, zwłaszcza jeśli jeździsz po drodze (asfalt) lub po twardym, kamienistym podłożu.
Oryginalne wyposażenie Twojej maszyny rolniczej nie jest optymalne, jest po prostu najtańsze dla producenta. Zmieniając rozmiar opon, możesz zwiększyć nośność i wydajność pracy ciągnika.
Jeśli Twoje gospodarstwo składa się z dużych pól i zazwyczaj pracujesz na trudnym lub miękkim podłożu z ciężkimi narzędziami, możesz dużo skorzystać na zwiększeniu rozmiaru opon rolniczych. Zmiana ta zoptymalizuje osiągi Twojego ciągnika i zwiększy jego ładowność nawet o 35%, pod warunkiem, że wybierzesz opony dobrej jakości.
Zwiększając lub zmieniając rozmiar opon, można:
Można zwiększyć żywotność opon o ponad 1000 godzin, stosując na co dzień kilka prostych zasad:
Jazda z dużymi prędkościami na drodze powoduje pogarszanie się bieżnika opon rolniczych, które zostały zaprojektowane do pracy w polu, a nie do jazdy po asfalcie.
Im szybciej przyspieszasz, tym bardziej mikrorysy na asfalcie działają na Twoje opony jak papier ścierny.
Należy więc ograniczyć przyspieszanie, ponieważ płynny i spokojny styl jazdy jest na dłuższą metę bardziej opłacalny niż zyskanie pięciu minut przy przejazdach pomiędzy polami.
Źle ustawione ciśnienie jest jedną z głównych przyczyn zużycia opon rolniczych i przyczynia się do ich przedwczesnego niszczenia. Podczas gdy do prac polowych zaleca się najniższe możliwe ciśnienie, aby uniknąć ubicia gleby, to do jazdy po drogach zaleca się ustawienie wysokiego ciśnienia, aby zmniejszyć powierzchnię kontaktu opony ze ścierającym ją asfaltem.
Jeśli często zmieniasz pola w ciągu dnia, możesz zaoszczędzić czas, instalując system centralnego pompowania opon, który umożliwia regulację ciśnienia w oponach bez konieczności wysiadania z ciągnika, lub stosując opony IF, które nie wymagają regulacji ciśnienia przy przejazdach z drogi na pole. Technologia IF pozwala na ustawienie optymalnego ciśnienia w oponach dla danych obciążeń w zależności od wykonywanej pracy. Oznacza to, że można używać opon do różnorakich zastosowań (pole/droga) przez cały okres pracy bez konieczności zmiany ciśnienia.
Zużycie spowodowane przeciążeniem skraca żywotność opony o 25 do 50% w zależności od masy nadmiernego ładunku.
Zbyt duże obciążenie szybko pogarsza stan gumy opon rolniczych.
Aby utrzymać opony w dobrym stanie przez dłuższy czas, upewnij się, że zawsze przestrzegasz indeksów nośności umieszczonych na ścianach bocznych.
Opony w ciągniku nie zawsze jednakowo się zużywają. Aby uniknąć nierównomiernego zużycia, należy regularnie sprawdzać stan kół i w miarę potrzeby zamieniać opony miejscami, aby ich zużycie było bardziej równomierne.
Opona rolnicza jest wykonana z kilku materiałów, które mogą ulegać degradacji wraz z upływem czasu, pod wpływem warunków pogodowych lub znajdujących się w pobliżu opony chemikaliów.
Ciężar ciągnika lub nieprawidłowa pozycja składowania mogą prowadzić do trudnych do skorygowania deformacji karkasu.
Oto kilka wskazówek, jak utrzymać opony w najlepszym stanie podczas zimy lub jeśli nie używasz ich przez cały sezon:
Opony rolnicze nie ulegają biodegradacji. Mogą nie rozłożyć się przez ponad sto lat, a co za tym idzie, ich częsta wymiana ma zdecydowanie negatywny wpływ na środowisko.
Stosowanie starych opon na plandekach do okrywania kiszonek jest coraz częściej zakazywane, a obowiązek ich utylizacji spoczywa na rolnikach. Koszt oddania opony na zbiórkę surowców wtórnych może być znaczny, dlatego też w całej Europie wyspecjalizowane stowarzyszenia zajmują się tym problemem.
W wielu państwach opłata recyklingowa jest już wliczona w cenę zakupu nowej opony, a przemysł oponiarski opracował procesy recyklingu na poziomie krajowym.
Proces utylizacji starych opon produkuje energię, zwłaszcza dla cementowni (tona starych opon jest równoważna energii wytworzonej przez tonę węgla).
Aby poddać recyklingowi opony zakupione po 2003 roku, wystarczy je zwrócić do dystrybutora. To on przekazuje zużyte materiały do obwodu recyklingu we współpracy z producentami.
Działa to w następujący sposób: każdy zakup opony systematycznie pociąga za sobą odbiór starej opony przez dealera. Utylizacja jest finansowana z podatku ekologicznego, który płaci się przy zakupie nowej opony.
Ten e-book pomoże Ci określić przyczyny zużycia opon Twojego ciągnika:
Większość osób, które przeczytały nasz artykuł, zainteresowały również następujące artykuły:
