Napisane przez: Ekspert ds. opon ciągnikowych | 04 października 2022
Opony mają za zadanie przede wszystkim utrzymać ciężar ciągnika. Często jest to masa maszyny plus masa narzędzi, co stanowi obciążenie, które musi zostać skompensowane ciśnieniem w oponach. Jeżeli zamontowane narzędzie wywiera swoim ciężarem nacisk na tylną oś maszyny, logiczne wydaje się wyrównanie tego obciążenia poprzez dodanie balastu na przednią oś w celu prawidłowego wyważenia całego zaczepu. Co może się stać, jeśli balast będzie nadmierny w stosunku do możliwości opon lub do zalecanego ciśnienia? Jak można mieć pewność, że stosując balast nie uszkodzi się opon? W jaki sposób nie przekroczyć przewidzianych limitów nośności?
Dany ciężar jest niezbędny w celu przeniesienia mocy silnika na podłoże i uzyskania optymalnej siły trakcyjnej, na przykład podczas orki. To prawda, że zdolność trakcyjna Twojej maszyny jest bezpośrednio związana z jej wagą, a balast jest skutecznym rozwiązaniem zwiększającym przyczepność.
Jednak podczas pracy z tylnym narzędziem, jeśli przedni balast będzie niewystarczający, można spodziewać się nadmiernego poślizgu przednich kół. Dzieje się tak, ponieważ klocki bieżnika nie spełniają wtedy swojej roli trakcyjnej, gdyż z powodu niewystarczającego nacisku nie trzymają się mocno podłoża.
W takiej sytuacji układ kierowniczy nie będzie dobrze reagował, a przednie opony szybko się zużyją. Niedobór trakcji z przodu da się odczuć w tylnej części zaczepu, doprowadzając do nadmiernego poślizgu tylnych kół.
Poślizg można uznać za nadmierny, jeśli jego wskaźnik przekracza 15%.
Można to łatwo rozpoznać, obserwując ślady pozostawione przez opony na ziemi.
Poślizg jest zbytni, gdy ślady opony są znacznie grubsze niż normalna grubość klocków bieżnika. Zbyt duży poślizg jest przyczyną straty czasu i obniżenia wydajności pracy, zwiększonego zużycia paliwa, zużycia klocków bieżnika i uszkodzenia struktury gleby.
Jeśli potrzebujesz dużej masy, aby zrównoważyć swoje narzędzie, ale Twoje opony zostaną mocno ugięte przez zastosowany balast, możliwe jest zrekompensowanie tej sytuacji poprzez zwiększenie ciśnienia powietrza. To rozwiązanie ma jednak swoje konsekwencje. Nadmierne napompowanie opon może zwiększać poślizg, szczególnie podczas pracy na miękkim podłożu (gliniasta lub mokra gleba). Im wyższe ciśnienie powietrza, tym głębiej opona będzie musiała wejść w podłoże, aby napotkać wystarczający opór, utrzymać ładunek i zapewnić pożądaną trakcję.
Choć opony rolnicze są zaprojektowane po to, aby wytrzymywać duże obciążenia, to w przypadku przeciążenia istnieje ryzyko nieodwracalnego odkształcenia karkasu. Zgniecenie opony w połączeniu z działaniem siły trakcyjnej ostatecznie prowadzi do zniszczenia jej wewnętrznej struktury. Dlatego niezwykle ważnym jest to, aby przestrzegać limitów obciążenia określonych przez producenta, co zdecydowanie przedłuży żywotność opon. Każdy model opony ma swój indeks nośności widoczny na ścianach bocznych. Określa on maksymalne obciążenie, jakie opona może wytrzymać przy danej prędkości. Wartość ta odnosi się do wspólnej masy ciągnika, narzędzia i balastu.
Jeżeli Twoje opony nie mają wystarczającej nośności, aby utrzymać ciężar narzędzi oraz balastu potrzebnego do zrównoważenia zaczepu, to znaczy, że powinieneś zmienić model ogumienia. Jeśli zaś chcesz zachować posiadane opony, będziesz musiał pracować z lżejszymi narzędziami. Pamiętaj, że możesz także wymienić opony na analogiczny model w technologii IF, dzięki czemu będziesz mógł zwiększyć obciążenie nawet o 20% w stosunku do standardowego.
Dobrze przemyślane balastowanie nie polega na obciążaniu zaczepu do momentu, gdy przednia część ciągnika zostanie wbita w ziemię. Naprawdę warto poszukać dobrego rozkładu mas pomiędzy przednią i tylną osią, co pozwoli na uniknięcie przedwczesnego zużycia opon, a nawet może uchronić przed uszkodzeniami przedniej osi.
Chcąc określić limit balastu, którego nie należy przekraczać, należy wziąć pod uwagę maksymalną nośność opon.
W przypadku ciągników z napędem na cztery koła należy balastować przednią część zaczepu proporcjonalnie do masy narzędzia, tak aby uzyskać rozkład masy 40% z przodu i 60% z tyłu.
Następnie trzeba zważyć osie z osprzętem i balastem, aby upewnić się, że całość odpowiada dopuszczalnej nośności Twojego sprzętu.
Warto pamiętać, że podczas pracy z takimi narzędziami, które wymagają dużej trakcji, w wyniku działania siły trakcyjnej zwiększa się przenoszenie obciążenia na tylną oś.
Zmienia to uzyskany wcześniej w pozycji statycznej prawidłowy rozkład ciężaru. Aby skompensować obciążenie dynamiczne, należy uwzględnić przeniesienie obciążenia poprzez nieznaczne zwiększenie balastu przedniego w pozycji statycznej.
Odpowiednie rozłożenie obciążenia pozwoli na lepsze wyważenie Twojego zaczepu, co zapewni Ci doskonałą trakcję.
Balastowanie służy wprawdzie do wyrównania wagi narzędzia, jednak przy doborze balastu należy wziąć pod uwagę zarówno jego rodzaj, jak i charakter wykonywanej z nim pracy.
Balast powinien zostać dobrany w zależności od tego, czy narzędzie jest ciągnięte czy zamontowane na ciągniku. Innymi słowy, jeśli wykonujesz spulchnianie lub orkę, nie będzie on taki sam jak w przypadku siewu lub orki ścierniskowej.
Ciężki balast sprawdzi się przy głębokiej uprawie, co pozwoli Ci zyskać większy moment obrotowy i tym samym pewność, że maksymalna moc silnika zostanie przeniesiona na ziemię. Dzięki wyposażeniu ciągnika w opony z serii Maxi Traction IF, będziesz mógł zwiększyć obciążenie bez zbytniego zwiększania ciśnienia, korzystając przy tym z zalet dużego śladu, który zoptymalizuje Twoją trakcję.
Ciągnik Fendt 939 wyposażony w czterometrowe urządzenie spulchniające z walcem.
Lekki balast przedni dla zrównoważenia tyłu i przodu zaczepu będzie idealny do orki ścierniskowej, która nie wymaga dużej trakcji. W tym przypadku dodatkowe kilogramy balastu będą stanowić jedynie ciężar własny maszyny. Warto jednak przy tym uważać na prędkość jazdy, ponieważ może ona prowadzić do nadmiernego poślizgu kół. Pracując z lekkim balastem, należy pozostać w dobrej proporcji między obciążeniem, ciśnieniem i prędkością.
W niektórych przypadkach balastowanie nie jest konieczne, np. podczas holowania drogą dwuosiowej przyczepy, kiedy to masa powinna być ograniczona do minimum, aby zmniejszyć zużycie paliwa.
Nie ma sensu inwestować w ciągnik o dużej mocy, jeśli nie chcemy go wyposażać w opony zdolne do przenoszenia ciężkich ładunków.
Żeby jak najlepiej korzystać z możliwości swojego sprzętu, należy znaleźć odpowiednią równowagę między mocą, masą i jakością opon rolniczych. Dziś na rynku istnieje szeroka gama opon technologicznych, które potrafią kompensować obciążenia, jednocześnie pozwalając na ograniczanie ciśnienia.
Jeśli chcesz uniknąć ubijania gleby na polach i szukasz opony, która poradzi sobie z dużym obciążeniem przy niskim ciśnieniu, Firestone Maxi Traction IF jest doskonałym wyborem. Ta najwyższej klasy opona, wyposażona w technologię IF (Improved Flexion), posiada solidny karkas z mocnymi, elastycznymi ścianami bocznymi, które pozwalają na większe ugięcie i dadzą Ci nawet o 20% większą nośność niż standardowe ogumienie rolnicze.
Zdecydowanie warto poświęcić czas na sprawdzenie i ewentualną regulację balastu oraz kontrolę prawidłowego rozłożenia obciążenia dla różnych konfiguracji roboczych Twojego ciągnika.
Odpowiedni balast w połączeniu z dobrze dobranym modelem opony i poprawnym ustawieniem ciśnienia zmniejszy wydatki na wszystkich poziomach: dzięki temu czekają Cię mniejszy poślizg i mniejsze zużycie paliwa, a tym samym spore oszczędności.
Większość osób, które przeczytały nasz artykuł, zainteresowały również następujące artykuły:
