Napisane przez: Ekspert ds. opon ciągnikowych | 21 września 2022
Skończyłeś już żniwa, ale nie znaczy to, że możesz teraz spocząć na laurach. W następnych latach chcesz zapewne polepszyć swoje zbiory. Dlatego ważne jest, aby już teraz przygotować jak najlepsze warunki do pracy na kolejny płodozmian. Jest wiele czynników, które wpływają na jakość Twoich plonów. Na niektóre z nich nie masz wpływu, na przykład na warunki pogodowe czy też genetykę nasion. Możesz jednak mieć spory wpływ na poprawę jakości gleby.
W związku z powiększaniem się ogólnej powierzchni gospodarstw rolnych znacznie wzrosły też wymiary maszyn żniwnych. Wprawdzie stosowanie dużych maszyn ma wiele zalet, jednak mają one także negatywny wpływ na jakość Twojej gleby.
Pełen kombajn z hederem może ważyć nawet ponad 28 ton na samej osi przedniej, a ma on za sobą zwykle przyczepy, których opony, aby móc utrzymać ładunek, są napompowane nawet do 4 lub do 4,5 bara. Regularne przejazdy po powierzchni pola kombajnem wraz z kilkoma pełnymi przyczepami powodują nieuchronnie maksymalne ubicie gleby.
Ogólnie rzecz biorąc, ze względu na jego poziom możemy wyróżnić kilka typów zagęszczenia gleby. Zarówno zagęszczenie powierzchniowe i zagęszczenie głębokich warstw gleby mogą być bezpośrednio związane z pracami żniwnymi.
Zagęszczenie powierzchniowe sięga na głębokość około 30 cm i ogranicza się do wierzchniej warstwy gleby. Przyczyny takiej sytuacji to m.in. częste przejazdy z załadowanymi przyczepami, zwłaszcza po tych samych obszarach oraz zbyt mocne pompowanie opon.
Zagęszczenie powierzchniowe ogranicza aktywność mikroorganizmów glebowych i znacznie zmniejsza ilość powietrza i wody w górnych warstwach gleby. Niedobór tlenu utrudnia kiełkowanie i upośledza rozwój systemu korzeniowego roślin uprawnych.
Zagęszczenie głębszych warstw gleby występuje pod podeszwą płużną i może mieć sięgać do 60 cm lub głębiej. Ten typ zagęszczenia jest najściślej związany z ciężkimi maszynami żniwnymi, a dokładniej z obciążeniem osi w kombajnie, ale także z towarzyszącymi przejazdom warunkami klimatycznymi. Praktycznie rzecz biorąc, zagęszczenie wgłębne jest spowodowane przez nacisk osi wynoszący powyżej 10 ton. W przypadku pełnego kombajnu nacisk na przednią oś może wynosić nieco ponad 28 ton, co będzie miało bardzo poważne konsekwencje dla gleby, zwłaszcza jeśli jest ona nieco wilgotna.
W porównaniu z zagęszczeniem powierzchniowym lub zagęszczaniem na poziomie podeszwy płużnej, zagęszczanie głębokich warstw podglebia jest zjawiskiem najbardziej szkodliwym dla przyszłych plonów. W jego wyniku gleba traci swoje naturalne szczeliny i pory, co uniemożliwia wnikanie wody i powietrza. Jeśli woda zatrzyma się na powierzchni, nie mogąc wniknąć głębiej, ziemia będzie nadmiernie zawilgocona w zimie, co opóźni rozpoczęcie prac przedsiewnych i tym samym także siew. W lecie natomiast brak głębokich rezerw wody doprowadzi do jej przedwczesnego deficytu. Będziesz w związku z tym zmuszony do znacznie częstszego nawadniania pól, co na pewno odbije się na Twoim budżecie.
Wykrycie nadmiernego zagęszczenia nie jest rzeczą oczywistą, zwłaszcza jeśli jest to zagęszczenie głębokie. Poniżej podpowiadamy, jak sprawdzić, czy Twoja gleba jest zbytnio zagęszczona:
Analiza profilu glebowego to najbardziej efektywna metoda, pozwalająca na zbadanie zasobności Twojej gleby. Polega ona na wykopaniu dołu o głębokości około 70 cm prostopadle do kierunku upraw, a tym samym do jazdy maszyn wzdłuż rzędów, w celu obserwacji poszczególnych warstw tworzących glebę. Pobierając próbki grudek ziemi na każdym poziomie, jest się w stanie:
Stopień spójności gruntu można określić za pomocą elektronicznego penetrometru. Urządzenie to mierzy siłę potrzebną do wbicia pręta w glebę. Rzecz jasna, wymagana siła będzie wprost proporcjonalna do stopnia ubicia gleby. Pamiętajmy jednak, że wynik badania będzie zależał w dużej mierze także od wilgotności. Z tej przyczyny zaleca się przeprowadzanie takich pomiarów na suchym podłożu. Nie jest wskazane także wykonywanie pomiaru penetrometrem podczas upalnego lata (ziemia jest zbyt sucha) lub w czasie mroźnej zimy (ziemia jest zamarznięta), ponieważ wyniki nie będą miarodajne.
W celu wykrycia zagęszczenia gleby, poza bezpośrednim badaniem jej struktury, możesz także przeprowadzić gołym okiem prostą obserwację wzrostu roślin. W miejscach, w których ziemia jest zbytnio zagęszczona, zauważysz zahamowanie lub opóźnienie wzrostu roślin w porównaniu z innymi obszarami na tym samym polu.
Jeżeli zauważysz utrzymujące się na powierzchni pól kałuże przez ponad trzy dni po opadach deszczu, oznacza to, że woda nie wchłania się prawidłowo. Przyczyną takiej sytuacji jest prawie że na pewno zagęszczenie głębokich warstw gleby.
Jeśli wydaje Ci się, że rośliny na tym samym polu nie rozwijają się w podobnym tempie, możesz wykopać kilka z nich, aby zbadać rozwój korzeni.
W następujących przypadkach kształt korzeni będzie świadczył o nadmiernym zagęszczeniu gleby:
Żeby zredukować zagęszczenie, konieczne będzie mechaniczne rozbicie ubitych miejsc w celu przywrócenia cyrkulacji wody, powietrza, aktywności mikroorganizmów i umożliwienia rozwoju korzeni.
Oto kilka rad dotyczących spulchniania gleby w sezonie pożniwnym:
To najbardziej tradycyjny sposób spulchniania górnych warstw gleby na głębokość 20-25 cm. Należy niemniej zwrócić uwagę na to, aby pod wierzchnią warstwą gleby nie utworzyła się podeszwa płużna, powstająca w wyniku wielokrotnej orki wykonywanej na tej samej głębokości. Warto zatem zwrócić uwagę na zmianę ustawienia wysokości pługa przy każdym przejeździe oraz na dokładne ostrzenie lemieszy.
Głębosz rozdrabnia głębokie warstwy gleby, jednak w przeciwieństwie do pługa nie przewraca ich. Użycie głębosza to doskonały sposób na dotarcie do najgłębszych warstw i napowietrzenie ziemi, dzięki czemu korzenie roślin mogą znów penetrować swobodnie glebę i prawidłowo rozwijać się w jej głębszych warstwach. W powstałe po spulchnianiu szczeliny wsiąknie również woda, która uzupełni głęboki zapas wilgoci, potrzebny podczas upalnego lata.
Aby zapewnić sobie optymalne przygotowanie podłoża na następny sezon, zaleca się wykonanie głęboszowania w sezonie pożniwnym, a następnie wysianie głęboko ukorzenionych roślin przejściowych.
Zniknięcie dżdżownic jest oznaką silnego zagęszczenia gleby. Pamiętaj, że są one Twoimi najlepszymi sprzymierzeńcami, ponieważ gleba bogata w dżdżownice będzie odprowadzać wodę dziesięć razy szybciej niż gleba pozbawiona tych żyjątek. Gleba posiada zdolność naturalnej regeneracji dzięki aktywności dżdżownic, ale proces ten jest bardzo powolny. Można go przyspieszyć, dodając do gleby świeżą materię organiczną. Można również pobudzać namnażanie się pożytecznych mieszkańców gleby, sadząc głęboko korzeniące się rośliny, takie jak kukurydza lub rzodkiew, które będą wnikać w tunele drążone przez dżdżownice, co w zupełnie naturalny sposób spulchni glebę.
Prawidłowa regeneracja i spulchnienie gleby na nic się nie zdadzą, jeśli nie zaradzimy przyczynom zagęszczenia. Rzecz jasna, nie musimy zmieniać kombajnu, wystarczy bowiem wyposażyć go w lepiej przystosowane opony. Zastosowanie niskociśnieniowych opon w technologii IF, takich jak Maxi Traction Harvest lub Maxi Traction IF, dostępnych w dużych rozmiarach dla wszystkich maszyn rolniczych, jest idealnym rozwiązaniem, pozwalającym na wyeliminowanie zjawiska ubijania gleby. Zastosowanie opon bliźniaczych na przedniej osi kombajnu to najlepszy wybór, jakiego możesz dokonać, aby zachować swoją glebę w doskonałym stanie.
Pamiętaj też o rozwiązaniu w postaci opróżniania zbiorników kombajnu na skraju pola, co pozwala uniknąć jazdy z pełnymi przyczepami na polu. Niezłą metodą jest również zastosowanie dodatkowego pojazdu z szerokimi, niskociśnieniowymi oponami, wyposażonego w zbiornik, dzięki któremu kombajn nie musi się zatrzymywać do przesypywania ziarna. Najprostszym sposobem dbania o glebę jest jednak z pewnością zmniejszenie obciążenia przyczep, gdyż dodatkowy obrót przyczepy jest znacznie mniej kosztowny niż spulchnianie całego pola.
Ten e-book pomoże Ci określić przyczyny zużycia opon Twojego ciągnika:
Większość osób, które przeczytały nasz artykuł, zainteresowały również następujące artykuły:
