Napisane przez: Ekspert ds. opon ciągnikowych | 03 listopada 2023
Wydajność ciągnika rolniczego zależy w dużej mierze od ogumienia, a jakość zamontowanych opon ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia sobie optymalnych warunków pracy. Jednak opony zużywają się pod wpływem czasu i użytkowania, ponieważ są poddawane licznym przeciążeniom w wyniku pracy na różnego typu podłożach oraz w trakcie przejazdów drogą.
Dlatego też, jeśli chcemy zoptymalizować żywotność i wydajność ogumienia, nie możemy zaniedbywać jego systematycznej konserwacji i kontroli. Zrozumienie tego, w jaki sposób przebiega proces zużycia, pomoże ci w wydłużeniu żywotności opon.
Zużywanie się opon rolniczych można uznać za prawidłowe, jeśli zmniejszanie się wysokości kolców przebiega równomiernie na całej szerokości bieżnika.
Zużycie to jest nieuniknione, a jego tempo zależy od rodzaju gleby, charakteru uprawy, natężenia pracy, obciążenia, prędkości, współczynnika poślizgu kół itp.
Możemy jednak spotkać się także z nieprawidłowym zużyciem opon, które bywa oznaką tego, że opona została nieprawidłowo wyregulowana lub bywała niewłaściwie użytkowana. Anomalie w sposobie zużywania się opon mogą mieć negatywny wpływ na osiągi, bezpieczeństwo i zmniejszać tym samym rzeczywiste zyski z posiadanych opon. Dlatego ważne jest, aby potrafić je wykryć, by móc jak najszybciej im zaradzić.
Oto kilka przykładów nieprawidłowego zużycia opon i jego prawdopodobnych przyczyn:
Charakteryzuje się zużyciem widocznym po wewnętrznej stronie prawej opony i zarazem po zewnętrznej stronie lewej opony (lub odwrotnie). Może ono być związane z częstą jazdą po pochyłym terenie, zbyt niskim ciśnieniem, zużyciem mechanicznym (czopy układu kierowniczego czy też łożyska) lub nieprawidłową regulacją układu kierowniczego.
Aby rozwiązać ten problem, należy wyregulować ciśnienie, sprawdzić równoległość i geometrię osi oraz zamienić opony miejscami, jeśli zużycie jest zbyt wyraźne po jednej ze stron.
To wyraźniejsze zużycie gumy w środkowej części opony. Może być spowodowane zbyt wysokim ciśnieniem powietrza, kiedy to środkowa część bieżnika bierze na siebie całe obciążenie.
Chcąc temu zaradzić, wystarczy dostosować ciśnienie w ogumieniu do obciążenia, rodzaju pracy i uprawianej gleby.
Przybierają formę wyraźniejszego zużycia po wewnętrznej lub zewnętrznej stronie opon. Takie zmiany mogą być powodowane nieprawidłowym pochyleniem kół, tj. odchyleniem osi koła od pionu, lub zużyciem mechanicznym (czopy układu kierowniczego czy też łożyska).
Chcąc rozwiązać ten problem, należy sprawdzić i w razie potrzeby skorygować pochylenie kół oraz ewentualnie wymienić uszkodzone elementy mechaniczne.
Ten rodzaj zużycia skraca żywotność opon w drastycznym tempie, a rozpoznasz go po licznych pęknięciach i rozdartych fragmentach gumy, widocznych na klockach bieżnika. Problem ten może być spowodowany gruboziarnistym lub kamienistym podłożem, które działa na gumę opony jak papier ścierny. Chcąc mu zaradzić, powinieneś sprowadzić współczynnik poślizgu opony do wartości pomiędzy 8% a 12%. Znając dokładnie obciążenie osi, można ustawić ciśnienie powietrza z taką precyzją, która pozwoli zmniejszyć współczynnik poślizgu opon.
Poza tym, pracując na tego rodzaju glebach, przy następnym zakupie opon warto wybrać solidniejszy model ogumieni.
Nie ma czegoś takiego jak uniwersalne zasady określające moment wymiany opon rolniczych. Zależy on bowiem każdorazowo od sposobu użytkowania opon, potrzeb i priorytetów danego rolnika. Istnieje mimo to kilka zdroworozsądkowych zaleceń, które na pewno pomogą ci w podjęciu decyzji o wymianie ogumienia.
Gro producentów zaleca wymianę opon przy zużyciu klocków bieżnika w 75%, tj. gdy zejdą one do jednej czwartej swojej wyjściowej wysokości. Taki poziom zużycia oznacza bowiem znaczną utratę osiągów, w szczególności w zakresie trakcji i na mokrych nawierzchniach.
Gorsza przyczepność kół zwiększa zużycie paliwa, a także wydłuża czas pracy, nie wspominając już o zagęszczeniu gleby z powodu nadmiernego poślizgu.
Jeżeli używasz ciągnika głównie w polu, to wymiana opon przy takim poziomie zużycia klocków będzie dobrą decyzją, która pozwoli ci uniknąć utraty wydajności i pogorszenia bezpieczeństwa pracy. Jeśli natomiast używasz ciągnika głównie na drodze, możesz poczekać nieco dłużej, aby maksymalnie wykorzystać żywotność opon. Są one w stanie dobrze pracować nawet z 90% zużyciem klocków. Nie czekaj jednak do samego końca: po przekroczeniu tego progu istnieje bowiem ryzyko pogorszenia się prowadzenia pojazdu i pojawienia się problemów z hamowaniem.
Pragnąc jak najdokładniej określić poziom zużycia opon, można użyć narzędzia, mierzącego głębokość bieżnika. Mierniki głębokości bieżnika opon można dostać u dystrybutora lub bezpośrednio u producenta opon.
Opony rolnicze napotykają w trakcie swojego cyklu życiowego wiele czynników, które determinują tempo ich zużycia. Należą do nich przede wszystkim:
Twarde, ścierne lub kamieniste podłoże jest bardziej szkodliwe dla opon niż podłoże miękkie, gliniaste czy też piaszczyste, ponieważ powoduje ono nacięcia i rozwarstwianie się, czyli szybsze zmęczenie klocków bieżnika. Tak samo pola, znajdujące się na pochyłym terenie wymagają od zaczepu większej siły trakcji, a tym samym przyspieszają zużycie ogumienia.
Każdy z dostępnych na rynku modeli opon został stworzony z myślą o danym typie prac. Jeśli nie weźmiesz pod uwagę zaleceń producenta, jeżdżąc po nieodpowiednich nawierzchniach, ze zbyt dużą prędkością, przyspieszając lub hamując zbyt gwałtownie, żywotność twoich opon zostanie dość mocno ograniczona. Innymi słowy, niezgodna z przeznaczeniem eksploatacja ogumienia spowoduje jego szybkie zużycie. Stanie się tak w wyniku deformacji i nadmiernego nagrzewania się gumy.
Uprawy wymagające częstych przejazdów, praca z ciężkimi ładunkami lub ciągłe manewry w obejściu to zastosowania najbardziej wymagające dla opon, przy których ogumienie na pewno zużyje się najszybciej. Stanie się tak z powodu silnego tarcia i skręcania klocków bieżnika.
Ciśnienie jest istotnym parametrem wpływającym na zużycie opon. Jeżeli ciśnienie będzie zbyt niskie lub zbyt wysokie w stosunku do rodzaju wykonywanej pracy i uprawianej gleby, może prowadzić do szybkiego zużycia gumy, spadku siły trakcyjnej, większego zużycia paliwa, degradacji struktury karkasu, a także zwiększać ryzyko przebić.
Niektóre prace rolnicze są szczególnie trudne dla opon. Należą do nich:
Wiąże się ze sporymi obciążeniami, które zmieniają się w krótkich przedziałach czasu, na przykład podczas żniw i oprysków. W rezultacie ciśnienie powietrza w oponach nie jest dostosowane do rzeczywistego obciążenia opon w danym momencie. Częste wahania obciążenia powodują duże obciążenie karkasu i bieżnika opony.
Wymaga silnej trakcji i dużego momentu obrotowego, co dość znacząco obciąża klocki bieżnika. Prace te wymagają w dodatku ustawienia ciśnienia w oponach pod kątem rodzaju gleby, co pozwala uniknąć jej ubijania i erozji.
W przeciwieństwie do opon samochodowych, opony rolnicze są przystosowane zwłaszcza do pracy na luźnej glebie w polu. Tymczasem nawierzchnie dróg składają się z bardzo twardych, wysoce ściernych elementów. Jadąc drogą, siłą rzeczy musimy rozwinąć o wiele większą prędkość niż w polu, przyspieszamy zatem zużycie opon, skracając tym samym ich żywotność. Intensywne użytkowanie traktora na drodze wymaga zatem ustawienia wysokiego ciśnienia w oponach, lepiej dostosowanego do warunków drogowych. Dzięki temu jesteś w stanie zmniejszyć zużycie ogumienia, zoptymalizować komfort i hamowanie.
Używanie ciągnika do robót drogowych lub ziemnych jest w stanie przyspieszyć zużycie bieżnika i karkasu ze względu na obecność dużej ilości kamieni, żwiru i gruzu w miejscu pracy.
W codziennej pracy wystarczy trzymać się kilku prostych praktyk, aby zapobiec sytuacjom powodującym przyspieszone zużycie opon:
Żywotność opon rolniczych zależy nie tylko od ich charakterystyki. Liczy się także twoja umiejętność dostrzegania oznak zużycia, rozumienia ich przyczyn oraz stosowania odpowiednich technik użytkowania i jazdy.
To wszystko ma kluczowe znaczenie dla wydłużenia żywotności ogumienia. Kontrolując na bieżąco stan opon, można nie tylko zmniejszyć koszty eksploatacyjne poprzez opóźnienie ich wymiany, ale także przyczynić się do poprawy wydajności ciągnika i ochrony gleby, a także obniżyć zużycie paliwa.
Pamiętaj, że opona jest bezpośrednim łącznikiem między maszyną a glebą: dbanie o opony nie tylko pozwala zaoszczędzić pieniądze, ale także zapewnia lepszą wydajność pracy i poszanowanie środowiska.
Ten e-book pomoże Ci określić przyczyny zużycia opon Twojego ciągnika:
Większość osób, które przeczytały nasz artykuł, zainteresowały również następujące artykuły:
