Napisane przez: Ekspert ds. opon ciągnikowych | 18 marca 2022
Zazwyczaj nie przywiązujemy większej wagi do bezpieczeństwa podczas prac na oponach. Kiedy mówimy o wypadkach związanych z oponami, mamy na myśli nadmierną prędkość na drodze lub rozerwanie opony z powodu jej przeciążenia. Te dwa zagrożenia są dość dobrze identyfikowane, ponieważ wszyscy jesteśmy świadomi, że nadmierna prędkość lub przeciążenie to problemy, które można łatwo rozwiązać. Wystarczy podjąć prostą decyzję, aby nie narażać się na niepotrzebne ryzyko.
Jednak, rozważając bezpieczeństwo opon rolniczych, rzadziej uświadamiamy sobie, że istnieje także ryzyko związane z obsługą i pompowaniem opon lub wykonywaniem jakichkolwiek czynności na kołach ciągnika.
Opony rolnicze mają znacznie większą objętość i wymiary niż standardowe opony samochodowe, a także znacznie większą nośność, co wymaga zastosowania większego ciśnienia. Im wyższe ciśnienie, tym większe ryzyko rozerwania gumy przy pracach wykonywanych na oponie. Z drugiej strony, jeżeli ciśnienie ogumienia jest zbyt niskie w stosunku do ładunku przewożonego przez ciągnik, może dojść do wypadków o poważnych skutkach ekonomicznych, a czasem także dramatycznych konsekwencjach dla osób znajdujących się na drodze.
Wszelkie prace przy oponach są tak samo obarczone ryzykiem przede wszystkim ze względu na objętość powietrza i jego sprężenie w ogumieniu, ale także dlatego, że wymagają one podniesienia ciągnika i obsługi dużych kół, których ciężar jest niebezpieczny.
Ponadto, jeżeli opony nie będą prawidłowo zamontowane, może to prowadzić do wypadków o nieodwracalnych konsekwencjach. Jeśli stopka zostanie uszkodzona lub nieprawidłowo ustawiona podczas montażu ręcznego lub maszynowego, zwiększa się ryzyko gwałtownego rozerwania ogumienia podczas zwiększania ciśnienia lub w trakcie jazdy. W każdym bądź razie zagrożenia wynikające z nieprawidłowego montażu są liczne. Pośród nich można wymienić nie tylko zniszczenia ciągnika w wyniku kolizji, ale także obrażenia ciała i znaczne koszty wynikające z zawinionego wypadku.
Pierwszą rzeczą, jaką należy zrobić przed rozpoczęciem prac przy oponach, jest odpowiednie przygotowanie miejsca, w którym przystąpimy do zaplanowanej czynności. Zabiegi przygotowawcze mogą wydawać się zbędne, pamiętaj jednak, że zapewnią one maksymalne bezpieczeństwo pracy i ochronią przed ewentualnym wypadkiem.
Przed przystąpieniem do prac na oponach będziesz potrzebował odzieży ochronnej, a zwłaszcza:
Do pracy na ciągniku należy wybrać przestronny, niezabudowany teren o idealnie płaskim podłożu, najlepiej betonowym, aby zapewnić stabilność pojazdu. Podczas pracy na ciągniku nie należy podczepiać do niego przyczep ani narzędzi, a ewentualny balast należy usunąć.
Gdy ciągnik jest już ustawiony na miejscu interwencji, nie zapomnij zasygnalizować trwających prac odpowiednimi znakami (pachołki drogowe, tarcza magnetyczna na pojeździe itp.), aby zapobiec uruchomieniu ciągnika przez inną osobę. Jeśli ktoś omyłkowo ruszyłby ciągnikiem będącym w trakcie naprawy lub instalacji części, mogłoby to spowodować poważny wypadek.
Aby zapewnić sobie pracę w możliwie najlepszych warunkach, warto posiadać minimalne wyposażenie zabezpieczające:
Podnośniki i podpórki zabezpieczające
Montaż i demontaż opon rolniczych może okazać się z kilku powodów czynnością trudną i niebezpieczną.
Masz do dyspozycji dwie opcje:
Przed przystąpieniem do zdejmowania stopki należy najpierw spuścić powietrze z ogumienia. Opona, którą chcesz zdjąć, musi być całkowicie płaska.
Podczas otwierania zaworu uważaj na to, aby nie stanąć w linii zaworu, ponieważ istnieje ryzyko rozprysku lub eksplozji spowodowanej odrzutem zaworu.
Aby zapobiec upadkowi opony podczas demontażu, możesz użyć poduszki powietrznej, która utrzyma ją w pozycji pionowej. Podczas pompowania poduszki należy zwrócić uwagę na równowagę i stabilność maszyny, upewniając się, że kliny i podpórki zabezpieczające znajdują się na swoim miejscu.
Podczas prac na oponie ciągnikowej należy zwrócić uwagę na jej masę. Wiedz, że przednie koła mogą ważyć średnio od 50 do 140 kg (np. 140 kg w przypadku opony 540/65 R 30), a tylne od 110 do 350 kg. Dźwiganie takich ciężarów nie jest rzeczą oczywistą.
Dlatego też zaleca się, jeśli tylko to możliwe, stosowanie sprzętu przystosowanego do podnoszenia i tym samym unikanie dźwigania opon. Pozwoli Ci to uniknąć bolesnego zapalenia ścięgien, bólu związanego z wysiłkiem oraz ewentualnych wypadków przy pracy.
Wózek na koła przystosowany do montażu i demontażu opon rolniczych
Przed przystąpieniem do pracy przy kole ciągnika należy przede wszystkim całkowicie spuścić powietrze z opony. Najprościej rzecz ujmując, koła do opon rolniczych składają się z kilku części (obręcz + pierścień). Ze względów bezpieczeństwa nie należy nigdy spawać ani podgrzewać obręczy, śrub ani żelaza obręczy z zamontowaną na niej oponą, ponieważ może ona eksplodować pod wpływem ciepła, które powoduje przecież wzrost ciśnienia. W przypadku tego typu operacji, a zwłaszcza spawania, zawsze lepiej jest zdemontować oponę.
Rozerwanie opony jest bardzo niebezpieczne i może być śmiertelne dla osób znajdujących się w pobliżu, ponieważ odłamki mogą zostać wyrzucone na odległość kilkudziesięciu metrów z dużą siłą, a podmuch rozprężanego powietrza ma taką moc, że może przewrócić ścianę garażu.
Zwracaj baczną uwagę na problemy z hamowaniem: siła potrzebna do hamowania jest proporcjonalna do masy sprzęgła oraz osiągniętej prędkości, i zawsze rozchodzi się w postaci ciepła.
Jeśli opona przegrzała się podczas zbyt długiego hamowania (droga górska), nie należy próbować jej opróżniać, ponieważ przegrzana opona może łatwiej wybuchnąć. Przed interwencją zawsze najlepiej jest poczekać, aż opona dobrze ostygnie.
Pompowanie opon ciągnika musi odbywać się ściśle według zasad bezpieczeństwa. Podczas montażu i nakładania stopek na felgę należy użyć specjalnego smaru, aby uzyskać idealne położenie stopki podczas zwiększania ciśnienia. Oprócz stopek należy również smarować rowki, gniazdo i podstawę obręczy.
Wbrew powszechnej opinii, do smarowania stopek nie należy używać wody z mydłem, smaru ani oleju mineralnego pochodzącego z węglowodorów. Jeśli nie masz specjalnego smaru, powinieneś użyć oleju roślinnego typu spożywczego.
W kwestii dostosowania ciśnienia należy bezwzględnie stosować się do instrukcji producenta, które są przedstawione w postaci piktogramu na oponie.
Na ogół ciśnienie w oponie nie powinno przekraczać 2,5 bara.
Maksymalne ciśnienie w oponie dla nakładania stopek
Jeśli po osiągnięciu maksymalnego zalecanego ciśnienia stopki nie są prawidłowo osadzone, natychmiast spuść powietrze z opony i ponownie umieść ją prawidłowo na obręczy, pamiętając o ponownym nasmarowaniu stopek i odpowiednich miejsc obręczy, a następnie ponownie napompuj oponę, nie przekraczając dopuszczalnego ciśnienia.
W trakcie pompowania opony należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ wypadki mogą zdarzyć się w każdym momencie. Jest to bardzo niebezpieczna operacja, ponieważ niewłaściwe ułożenie opony, nieprawidłowy montaż lub nawet chwila nieuwagi mogą spowodować pęknięcie opony, co niekiedy może prowadzić do bardzo poważnych obrażeń ciała.
Aby uniknąć wypadków podczas pompowania opony, nie należy ustawiać się przed obręczą, lecz odsunąć się od opony i ustawić się w jednej linii z bieżnikiem z przodu ciągnika w przypadku osi przedniej i z tyłu w przypadku osi tylnej.
Ze względów bezpieczeństwa zaleca się również używanie wystarczająco długiego węża (3 m między dyszą a manometrem) w celu pozostania jak najdalej opony.
Strefa niebezpieczna w przypadku wybuchu opony
Jeśli Twój ciągnik nie będzie używany przez pewien czas, na przykład w zimie, najlepiej jest zwiększyć ciśnienie o 0,5 bara i przechowywać pojazdy pod przykryciem, na płaskich, czystych powierzchniach.
Jeżeli jednak posiadasz opony sezonowe lub specjalne, które wymagają demontażu w celu lepszego przechowywania, warto to zrobić. Przeniesienie opon do miejsca przechowywania nie zawsze jest proste, zważywszy na ich znaczną masę, czasem nawet powyżej 350 kg.
Opona, która nagle spadnie, może spowodować poważny wypadek, zwłaszcza że nie jest łatwo ją utrzymać lub przenieść bez odpowiedniego sprzętu do podnoszenia. Jeśli chcesz przechowywać opony np. wysoko, zadanie ułatwi Ci zastosowanie podnośników dostosowanych do ciężaru opon:
Jeśli chcesz uniknąć upadku lub uszkodzenia opony podczas jej przemieszczania, przestrzegaj zasad podnoszenia opisanych na poniższym rysunku:
Zasady bezpiecznego obchodzenia się z oponami bez ich uszkadzania
W przypadku konieczności wykonania niektórych prac na oponach czasami lepiej jest zwrócić się do profesjonalisty, który na co dzień pracuje z oponami, posiada odpowiedni sprzęt i narzędzia oraz zna wszystkie procedury i środki bezpieczeństwa wymagane przy montażu i demontażu opon ciągnikowych.
Ten e-book pomoże Ci określić przyczyny zużycia opon Twojego ciągnika:
Większość osób, które przeczytały nasz artykuł, zainteresowały również następujące artykuły:
